Sztuka gotycka w średniowieczu

Od drugiej połowy XII wieku średniowieczna sztuka nabierała nowego charakteru. Rozwinęło się społeczeństwo feudalne, zakładano nowe miasta (we Francji: „Villas neuves”), a także rozwinęło się rzemiosło. W wieku XIII światopogląd religijny epoki przeszedł wstrząs (nauki sekt). Myśliciele głosili poglądy sprzeczne z nauką Kościoła („człowiek niezależnie od duszpasterskiej działalności duchowieństwa, na podstawie osobistego przeżycia może nawiązać bezpośredni kontakt z Bogiem”), ale też w pojęciach ogólnych widzieli jedynie wytwór ludzkiej wyobraźni. Te poglądy przyczyniły się do wzrostu świadomości człowieka – zachęta uczonych do studiowania przyrody, oparcie na doświadczeniu.
W sztuce poglądy te znajdowały odzwierciedlenie w budowie katedr. My jednak szerzej opiszemy malarstwo tej epoki – tu: malarstwo tablicowe.
Malarstwo tablicowe odnosi się do sztuki średniowiecza, największą popularność osiągnęło ono w XII wieku. Ta technika była prosta: na drewnianą deskę nakładano papier kredowy – nadający obrazowi gładkości, farby robiono na bazie żółtek.


Powstały w latach 1140-50 obraz "Opłakiwanie z Chomranic", jest jednym z eksponatów Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie. Przedstawienie zmęczonego i wychudzonego ciała Chrystusa, ukazał bezsilność ludzką, kruchość i marność ludzkiego. Postacie zgromadzone wokół odziane. Osoby, które przyszły zabrać ciało Jezusa mają na sobie piękne szaty, bogato zdobione w przeciwieństwie do wiernych, odzianych w niezwykle skromne stroje. Scena, uchwycona przez malarza, przedstawia zawinięcie w płótno ciała Chrystusowego, wskazując na to, co jest najważniejszym elementem owej kompozycji- braterska pomoc naszym bliźnim, ulżenie im w cierpieniu i rezygnacja z własnego zysku stanowi istotę i najgłębszy sens wiary. Przedstawienie łotrów, umierających obok Jezusa przestawiono w interesujący sposób. Ich ciała ukazane zostały w sposób dynamiczny, pragną żyć, pragną uwolni się z więzów boleści i cierpienia.


Taddeo Gaddi – Imago pietatis – obraz ukazuje Jezusa po zdjęciu z krzyża. Widzimy ślady krwi po wbitych gwoździach na dłoniach i rany na piersi. Na Jego twarzy widać ból, cierpienie, smutek – ogólny ciężar losu, jaki Go dotknął.


Vlad III Dracula nabijający swoje ofiary na pale – z tym obrazem wiąże się legenda. Gdy Vlad został pozbawiony przez brata tronu musiał uciec z kraju; w rodzinnym Siedmiogórogrodzie zaczęto mówić o jego okrucieństwie (gotowanie ciał ludzi żywcem, wbijanie na pal matek i przybijanie do ich piersi niemowląt). Motyw wbijania ciał na pal widać na tym obrazie, ale też widzimy kata ćwiartującego ludzi.